دلفین ها هم لبخند می زنند!
لبخندهای دلفین‌ها هنگام بازی، نشانه‌ای از شادی و ارتباط است
مطالعه جدید نشان می‌دهد که دلفین‌های بینی‌بطری در هنگام بازی با یکدیگر، از حرکات صورت شبیه لبخند استفاده می‌کنند.
دانشمندان از مدت‌ها پیش به طور تجربی می‌دانستند که دلفین‌ها می‌توانند رفتاری به نام «دهان باز» را نشان دهند که مردم اغلب آن را با لبخند مرتبط می‌دانند. سایر حیوانات، مانند نخستی‌ها، نیز می‌توانند برای ارتباط در موقعیت‌های بازی‌گونه، دهان باز مشابهی را ایجاد کنند.
الیسابتا پالاجی، متخصص رفتارشناسی تطبیقی در دانشگاه پیزا ایتالیا، می‌گوید: «این یک علامتی است که می‌گوید: “نگاه کن، من فقط دارم بازی می‌کنم!”».
با این حال، چنین رفتاری هرگز در دلفین‌ها به طور عمیق مطالعه نشده بود. بنابراین پالاجی و همکارانش تقریباً ۹۰۰ جلسه بازی بین ۲۲ دلفین بینی‌بطری را ضبط کردند و نزدیک به ۱۳۰۰ «لبخند» از ۱۷ حیوان را فیلمبرداری کردند. محققان دلفین‌ها را در حال بازی به تنهایی، با سایر دلفین‌ها و با انسان‌ها فیلمبرداری کردند.
تیم تحقیق دریافت که دلفین‌ها عمدتاً هنگام بازی با یک همراه، معمولاً دلفین دیگری، رفتار دهان باز خود را نشان می‌دهند. هنگامی که حیوانات به تنهایی بازی می‌کردند، تقریباً هرگز این کار را نمی‌کردند. علاوه بر این، حدود ۹۰ درصد از حالات دهان باز هنگامی انجام می‌شد که دلفین‌ها در میدان دید همبازی خود بودند.
همچنین، هنگامی که یکی از این «لبخندها» توسط دلفین دیگری دیده می‌شد، در حدود یک سوم موارد، گیرنده نیز در کمتر از یک ثانیه «لبخند» زد. پالاجی می‌گوید این همان زمانی است که بین مشاهده یک عبارت صورت توسط یک انسان و سپس تقلید آن می‌گذرد.
پالاجی می‌گوید نتایج نشان می‌دهد که عبارت دهان باز دلفین «یک شکل بسیار پیچیده از ارتباط» است که ممکن است همراه با سیگنال‌های صوتی استفاده شود. او می‌گوید اگرچه سخت است بگوییم آیا منشأ تکاملی مشابه لبخند انسان داشته است یا خیر، اما احتمالاً «همان عملکرد» را دارد، زیرا زمینه و نحوه وقوع آن همانند انسان‌ها است.
ارین فرینک، متخصص رفتار حیوانات، که در این مطالعه شرکت نداشت، می‌گوید: «دیدن اینکه [رفتار دهان باز دلفین‌ها] در یک زمینه بازی نشان داده می‌شود، واقعاً عالی است.» اما او اضافه می‌کند، دلفین‌ها همچنین در زمینه‌های دیگر، مانند نشان دادن تهدید در یک زمینه تهاجمی، از باز شدن دهان استفاده می‌کنند. فرینک، از کالج اکر در سنت پترزبورگ، فلوریدا، می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم دهان‌های باز همیشه بازی را ارتباط دهند. من فکر می‌کنم آن‌ها در بازی نقش دارند.»
اما پالاجی متقاعد شده است که دهان باز فقط برای زمینه‌های بازی اختصاص داده شده است: هنگامی که دلفین‌های مورد مطالعه‌ی او به طور تهاجمی عمل می‌کردند، تیم او حیوانات را در حال انجام این رفتار خاص دهان باز مشاهده نکرد. او می‌گوید: «در طول چند مورد تهاجمی که شاهد بودیم، باز شدن دهان را دیدیم، اما پس از این باز شدن بسیار سریع، یا یک گاز گرفتن یا یک تلاش برای گاز گرفتن دنبال می‌شد.»
با این حال، فرینک آماده نیست که این رفتار را لبخند بنامد. او می‌گوید: «این همان نیست. اما هنوز هم یک شکل بسیار … کاربردی در نحوه ارتباط آن‌ها دارد.»
هدر هیل، روانشناس مقایسه‌ای، نیز مانند فرینک، از تفسیر لبخندهای ظاهری محتاط است. هیل از دانشگاه سنت مری در سن آنتونیو می‌گوید: «من خیلی راحت نیستم که آن را “لبخند” بنامم، با توجه به اینکه دلفین‌ها و نهنگ‌ها نمایش دهان باز را در انواع مختلف زمینه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.»
پالاجی از این تردید آگاه است. او می‌گوید: «بحث شدیدی وجود دارد که آیا در حیوانات غیرانسانی، عمل لبخند زدن یا خندیدن … توسط تحریک هیجانی یا قصد هدایت می‌شود.» او اضافه می‌کند: «ما بسیار محافظه‌کار بودیم و به سادگی به نمایش صورت اشاره کردیم.»
پالاجی اضافه می‌کند: «گفتن اینکه [دهان باز] در دلفین‌ها یک حالت هیجانی را منتقل می‌کند یا صرفاً برای ارتباط با دیگران استفاده می‌شود، آسان نیست، “هی، نترس، من فقط دارم بازی می‌کنم!”، یا هر دو.» یکی از چیزهایی که تیم می‌خواهد بررسی کند این است که آیا حضور رفتار دهان باز به هر نحوی جلسات بازی را تغییر می‌دهد یا خیر. شاید «همراه هم خندیدن» – اگر واقعاً این باشد – باعث می‌شود دلفین‌ها بیشتر با هم بازی کنند.
